พฤติกรรมการใช้สารเคมีป้องกันและกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร ผู้ปลูกมะเขือเทศผลสดริมฝั่งโขง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สุดารัตน์ ยศยิ่ง สุกัลยา เชิญขวัญ พัชราภรณ์ ภูมิจันทึก และ ฝากจิต ปาลินทร

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมการใช้สารเคมีของเกษตรกรผู้ปลูกมะเขือเทศผลสดริมฝั่งโขง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือจำนวน 5 อำเภอ ได้แก่ เมืองนครพนม ธาตุพนม บ้านแพง เมืองหนองคาย และเมืองบึงกาฬ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างจากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 150 ราย ในปีการผลิต 2562 วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าเฉลี่ย ค่าสูงสุด ค่าต่ำสุด ผลการศึกษา พบว่า เกษตรกรร้อยละ 56 เป็นเพศหญิง อายุเฉลี่ย 54.35 ปี มีพื้นที่ปลูกมะเขือเทศเฉลี่ย 3.10 ไร่ มีรายได้เฉลี่ยจากการปลูกมะเขือเทศ 62,806.67 บาทต่อปี  เกษตรกรมีการปลูกมะเขือเทศทั้งหมด 13 พันธุ์ ในส่วนของพฤติกรรมการใช้สารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูพืช พบว่า เกษตรกรทั้งหมด 5 อำเภอ ส่วนใหญ่มีคะแนนพฤติกรรมการปฏิบัติในระดับ ปฏิบัติทุกครั้งในเกือบทุกประเด็น มีเพียงบางประเด็นที่เกษตรกรมีคะแนนอยู่ในระดับ ปฏิบัติบางครั้งและไม่ปฏิบัติ ได้แก่ หากมีสารเคมีเหลือใช้ เททิ้งลงในหลุมดิน ปักป้ายแจ้งเตือนให้ทราบบริเวณที่มีการพ่นสารเคมี และทำลายภาชนะที่บรรจุสารเคมีโดยการฝัง ดังนั้นหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรมีการรณรงค์ปลูกจิตใต้สำนึกให้เกษตรกรตระหนักถึงความเป็นอันตรายของสารเคมีป้องกันและกำจัดศัตรูพืชที่มีผลต่อสุขภาพร่างกายทั้งในระยะสั้นและระยะยาว