ประสิทธิภาพสารป้องกันกำจัดโรคขอบใบแห้งของข้าว ศุภลักษณา สนคงนอก วันพร เข็มมุกด์ วัลยา รักแก้ว สุภาวดี ฤทธิสนธิ์ อัญชนา ดลชลา วิพากษ์ อ่อนทรัพย์ จันจิรา ชัยกล้า สุกัญญา อรัญมิตร และ พยอม โคเบลลี่

บทคัดย่อ

โรคขอบใบแห้ง (Bacterial blight) มีเชื้อสาเหตุจากเชื้อแบคทีเรีย Xanthomonas oryzae pv. oryzae (Xoo) เมื่อเชื้อเข้าทำลายต้นข้าวจะได้รับความเสียหายอย่างรุนแรงส่งผลให้ผลผลิตข้าวลดลงปัจจุบันพบการระบาดเพิ่มมากขึ้น การใช้สารเคมีป้องกันกำจัดเป็นวิธีหนึ่งที่มีประสิทธิภาพ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทดสอบประสิทธิภาพสารป้องกันกำจัดโรคขอบใบแห้งของข้าว ได้แก่ สาร zinc thiazole สาร copper hydroxide สาร copper oxychloride และสาร tribasic copper sulfate ความเข้มข้นตามอัตราแนะนำ ในการยับยั้งการเจริญของเชื้อแบคทีเรีย Xoo จำนวน 5 ไอโซเลต ได้แก่ XanSPB2019, XanCNT2019, XanCMI2019, XanPLG2019 และ XanSKN2019 ด้วยวิธี paper disc diffusion ในสภาพห้องปฏิบัติการ พบว่าสาร copper oxychloride มีประสิทธิภาพในการยับยั้งการเจริญของเชื้อแบคทีเรีย Xoo ได้ดีแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญกับชุดควบคุม รองลงมาเป็นสาร copper hydroxide และสาร tribasic copper sulfate การทดสอบในโรงเรือนทดลองที่มีการปลูกเชื้อลงบนข้าวพันธุ์พิษณุโลก 2 ด้วยวิธี clipping method พบว่าสาร zinc thiazole สามารถควบคุมโรคขอบใบแห้งดีที่สุด แตกต่างจากชุดควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ รองลงมาเป็นสาร  copper oxychloride  สาร copper hydroxide  และสาร tribasic copper sulfate ร้อยละความรุนแรงของโรค เท่ากับ 21.19, 28.06, 30.95 และ 31.16 ตามลำดับ การทดสอบในสภาพแปลงนาจำนวน 3 แปลง ได้แก่ 1) ฤดูนาปรัง พ.ศ. 2565 ที่ตำบลหันตรา อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา 2) ฤดูนาปี พ.ศ. 2565 ที่ตำบลดอนเกาะกา อำเภอบางน้ำเปรี้ยว จังหวัดฉะเชิงเทรา และ 3) ฤดูนาปี พ.ศ. 2565 ที่ตำบลดอนฉิมพลี อำเภอบางน้ำเปรี้ยว จังหวัดฉะเชิงเทรา พบว่าสาร zinc thiazole มีร้อยละความรุนแรงของโรคต่ำที่สุด คือ 15.38, 10.37 และ 10.99 ตามลำดับ แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญกับชุดควบคุม คือ 68.75, 15.56 และ 38.92 ตามลำดับ ดังนั้นสาร zinc thiazole จึงเป็นสารที่ให้ผลในการควบคุมโรคขอบใบแห้งได้ดีที่สุด